Το ωράριο των καταστημάτων απειλεί τις συνήθειες μας…

ΑΚΟΥΓΑ την επιχειρηματολογία του παλαίμαχου εμπόρου: «Να ανοίγουμε και τις Κυριακές!.. Που ακούστηκε αυτό; Έχει ο κόσμος λεφτά για να ψωνίσει τις Κυριακές;» Πράγματι, δεν έχει… Αλλά και όταν ο κόσμος ψώνιζε ασύστολα, την περίοδο της «καταναλωτικής μέθης» και προσπάθησε να το προτείνει ο τότε υπουργός Ανάπτυξης (2004 -2005, Δημ. Σιούφας) κανείς δεν το είδε ως ευκαιρία… Η ίδια και τότε αντίδραση με τη συνήθη επωδό: «το κάνουν για τις πολυεθνικές»! Κι ας μην το επέβαλλε τότε καμιά τρόικα (η Ελλάδα ανήκε στους Έλληνες ως γνωστόν, τω καιρώ εκείνω)… Κι ας εξαιρούνται τα καταστήματα άνω των 250 τετραγωνικών μέτρων τώρα, αποκλείοντας τις πολυεθνικές…

ΕΙΝΑΙ η μοίρα κάθε μεταρρυθμιστικής προσπάθειας στην Ελλάδα να προσκρούει στην απροθυμία όλων μας να αλλάξουμε… Να απορρίπτουμε, εφευρίσκοντας επιχειρήματα σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά, κάθε απόπειρα να δούμε τα πράγματα αλλιώς… Θυμάμαι μια δίκη το 1989 όταν άρχισαν να εκπέμπουν τα πρώτα ιδιωτικά κανάλια στη χώρα μας… Μας είχαν «σύρει» στα δικαστήρια οι ιδιοκτήτες βίντεο κλαμπ στη Λάρισα, γιατί προβάλλοντας δωρεάν ταινίες δημιουργούσαμε κατά τη γνώμη τους, αθέμιτο ανταγωνισμό!... Αλλά, κανείς δεν έμπαινε στον κόπο να δει το συμφέρον του πολίτη που δεν θα  πλήρωνε πλέον για την ψυχαγωγία του!.. Μόνο τη σύγκρουση συμφερόντων έβλεπε!.. Ο καιρός όμως πέρασε και δόξα τω Θεώ, η εμπειρία απέδειξε ότι και για τις δωρεάν ταινίες των καναλιών και για τις επί πληρωμή των βίντεο κλαμπ υπήρχε χώρος… Συμπέρασμα: η αγορά εν τέλει είναι πιο πειστική και από τους υπουργούς και από τους συνδικαλιστές του εμπορικού κόσμου… Αρκεί να την αφήσουμε να λειτουργήσει ελεύθερα…

ΣΤΟ ΚΑΤΩ – ΚΑΤΩ, αγορά δεν είναι μόνο τα καταστήματα του εμπορικού κέντρου… Αγορά δεν είναι μόνο τα ρούχα και τα παπούτσια… Αγορά είναι και τα μίνι μάρκετ που ξενυχτούν καθημερινά και λειτουργούν Σαββατοκύριακα γιατί ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας…Αγορά είναι και τα ζαχαροπλαστεία που λειτουργούν Σαββατοκύριακα παρ’ ότι «δεν υπάρχουν χρήματα για να ψωνίσει ο κόσμος την Κυριακή» όπως λένε οι έμποροι… Αγορά είναι και τα «υπερπερίπτερα» που πουλάνε τα πάντα ό,τι ώρα της ημέρας θέλει ο καταναλωτής… Αυτή η «αγορά» για να λειτουργεί τόσο ελεύθερα θα πει ότι και εξυπηρετεί και (εξ αυτού του λόγου) επιβιώνει…

ΕΙΝΑΙ λίγο περίεργο οι εκπρόσωποι της «ελεύθερης αγοράς» να τη θέλουν τόσο «κλειστή», επικαλούμενοι επιχειρήματα που προσεγγίζουν τη δημοσιοϋπαλληλική λογική… Οι έμποροι περισσότερο από τον καθένα από εμάς, γνωρίζουν ότι ο ανταγωνισμός είναι εκ των ων ουκ άνευ στην αγορά… Είναι ταυτόχρονα «απειλή» και «ευκαιρία»… Ακόμα και τις εποχές που ο καταναλωτής δεν έχει αγοραστική ικανότητα… Γιατί, κάποιος θα επωφεληθεί κι από αυτό: αυτός πχ που έχει τη δυνατότητα να πουλήσει φθηνά, με δόσεις, με ευκολίες πληρωμής ή να λειτουργήσει το Σαββατοκύριακο…

ΤΟ ΠΑΡΗΓΟΡΟ είναι ότι δεν συμφωνούν όλοι στη στείρα άρνηση… Υπάρχουν έμποροι που βλέπουν «ευκαιρίες» στην απελευθέρωση του ωραρίου… Είναι αυτοί που αντέδρασαν και στην συνέχιση της αργίας του Σαββάτου την θερινή περίοδο και έσπευσαν να ανοίξουν τα καταστήματα τους… Δεν απέδωσε η απόπειρα τους: συνάντησαν την αδιαφορία του καταναλωτικού κοινού που προτίμησε τον Πλαταμώνα και τον Αγιόκαμπο από το να βγει στην αγορά… Οι περισσότεροι υποτάχθηκαν στο μοιραίο και διέκοψαν τη λειτουργία των καταστημάτων τους το Σάββατο ελλείψει καταναλωτικού ενδιαφέροντος… Και σ αυτή την περίπτωση, η αγορά αποδείχθηκε πιο πειστική από τους θεωρητικούς της απελευθέρωσης… Χρειάστηκε όμως, να αφεθεί να λειτουργήσει ελεύθερα για να δούμε την αντίδρασή της…

ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ είναι ότι, στην πράξη μόνο θα δούμε το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης… Αλλά θα πρέπει να τη δοκιμάσουμε πρώτα… Χωρίς φοβικά σύνδρομα και χωρίς προκαταλήψεις… Και κυρίως χωρίς υπερβολές: τη δεκαετία του ’70 και του ’80 δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια η σημερινή καταναλωτική μανία, παρ’ όλα αυτά τα καταστήματα στη Λάρισα λειτουργούσαν έξι μέρες την εβδομάδα κι έκλειναν μόνο το απόγευμα της Πέμπτης… Δεν ήταν «εργασιακός μεσαίωνας»!.. Απλώς, δεν είχαμε τότε μπει ακόμα στην περίοδο της «ήσσονος προσπάθειας», όταν ακόμα και οι υπερασπιστές της ιδιωτικής πρωτοβουλίας αντέγραφαν τη λάϊτ εργασιακή ζωή των υπαλλήλων του δημοσίου, τους οποίους κατά τα άλλα αφόριζαν…

ΑΛΗΘΕΙΑ: αν αντί της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή, ρίξει κανείς την ιδέα της κατάργησης της αργίας του απογεύματος της Τρίτης ή της Πέμπτης θα συμφωνήσουν οι έμποροι; Φοβάμαι πως όχι… Άλλωστε το κάνουν και τώρα, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι έτσι πριμοδοτούν οι ίδιοι (και όχι το υπουργείο) τις πολυεθνικές που λειτουργούν κανονικά!..