Τα εν οίκω και εν δήμω…

Ο ΓΕΙΤΟΝΑΣ που έχει εστιατόριο απέναντι από το σπίτι μου, είναι απαρηγόρητος τις τελευταίες ημέρες: «δεν μας έφτανε η κρίση» λέει «ήρθε κι η απαγόρευση του καπνίσματος και μας δίνει τη χαριστική βολή»!...Δικαίως παραπονείται…Πέρυσι, θυμάται, τέτοιο καιρό το εστιατόριο είχε πληρότητα Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο κι έβγαζε τα έξοδα του το μεσημέρι της Κυριακής…Φέτος, «έπεσε περονόσπορος» λέει…Κι αναρωτιέται: «που θα πάει αυτή η κατάσταση;»
ΔΕΝ είναι ο μόνος που αναρωτιέται…Ένας άλλος γείτονας, ιδιοκτήτης αντιπροσωπείας αυτοκινήτων είναι περισσότερο απελπισμένος: «είμαστε κάτω σε σχέση με τις περυσινές πωλήσεις κατά 45%» λέει «οδεύουμε προς το τέλος». Διπλά «χτυπημένος» αυτός, γιατί όσο πούλαγε τ’ αυτοκίνητα με τη σέσουλα επένδυε τα κέρδη του στο real estate…Αγόραζε οικόπεδα και «σήκωνε» μεζονέτες…Τώρα, βρίσκεται σε απόγνωση: «ούτε αυτοκίνητα, ούτε σπίτια πουλάμε» μου λέει…Κι οι υποχρεώσεις τρέχουν, η χρεοκοπία είναι ορατή…
Ο ΓΙΟΣ του «διπλά χτυπημένου» παραπάνω επιχειρηματία έχει περίπου την ίδια ψυχολογία με τον πατέρα του…Ιδιοκτήτης μπουτίκ με επώνυμα ρούχα γαρ…Βλέπει τον τζίρο του κάτω σε ποσοστό 30% σε σχέση με πέρυσι, αλλά πιστεύει ότι γι’ αυτό φταίμε οι δημοσιογράφοι που δημιουργούμε ανασφάλεια στον κόσμο, αφού, όπως λέει, ο ίδιος απευθύνεται στους έχοντες και λογικά θάπρεπε να μην αντιμετωπίζει τόσο σημαντική μείωση πωλήσεων…
ΟΛΟΙ οι ανωτέρω επαγγελματίες έχουν το δίκιο τους…Η εικόνα που περιγράφουν είναι ρεαλιστική…Οι άδειες ταβέρνες, τα αδιάθετα αυτοκίνητα και σπίτια, η ισχνή κίνηση της αγοράς συνθέτουν το σκηνικό της οικονομικής κρίσης…Το βάρος για τη διαμόρφωση αυτού του σκηνικού όλοι το ρίχνουν στο μνημόνιο…Στην αδυναμία επίσης του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης ν’ αντιμετωπίσει την ύφεση…Σωστά ολ’ αυτά…Αλλά επιδέχονται κι άλλη ανάγνωση…
ΔΕΝ κύλησε πολύς καιρός από τότε που σχεδόν όλοι μας επαναλαμβάναμε καθημερινά το περίφημο «ζούμε με δανεικά»…Ήταν θυμάμαι την περίοδο πριν την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και συνιστούσε το απλούστερο είδος κριτικής που συνόδευε κάθε καταναλωτική μας έκρηξη…Διαβάζαμε στον Τύπο επί παραδείγματι, τα ποσοστά αύξησης των πωλήσεων αυτοκινήτων (που έβαιναν αυξούμενα συνεχώς την τελευταία δεκαετία) και λέγαμε «ζούμε με δανεικά»…Το ίδιο λέγαμε μόλις ακούγαμε πόσοι έλληνες παραθεριστές κινδύνευαν από το τσουνάμι στο Πουκέ της Ταϊλάνδης ή όταν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ανακοίνωναν τον αριθμό των μηνυμάτων που στέλναμε ο ένας στον άλλο καθημερινά…
Μ’ ΑΛΛΑ λόγια, το «ζούμε με δανεικά» ήταν η απάντηση στο ερώτημα «πως τα κατάφερνε ο έλληνας με το μέσο εισόδημα που έδειχναν οι στατιστικές μελέτες ότι έχει, να καταναλώνει πάνω από τις οικονομικές του δυνατότητες»…Τα εύκολα δάνεια ήταν που του έδιναν τη δυνατότητα να αγοράζει καινούργιο αυτοκίνητο κάθε τριετία ή πενταετία…Τα εύκολα δάνεια τροφοδοτούσαν με χρήμα την αγορά ακινήτων…Τα καταναλωτικά δάνεια του έδιναν την άνεση για «καλές» διακοπές στην Ταϊλάνδη…Το πλαστικό χρήμα του άνοιγε την πόρτα του εστιατορίου και της ταβέρνας και του έδινε την ευκαιρία να τρώει δυο – τρεις φορές την εβδομάδα έξω και τις υπόλοιπες delivery στο σπίτι…Η πιστωτική κάρτα του επέτρεπε να ανανεώνει χωρίς τσιγγουνιές την γκαρνταρόμπα…
ΜΕ ΤΟ μνημόνιο, αυτό το χρήμα χάθηκε από την αγορά…Ήδη 1.000.000 πιστωτικές κάρτες λιγότερες, σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών κατέχουμε οι έλληνες το τελευταίο εξάμηνο…Αλλά και πάλι έχουμε τόσες, όσες σχεδόν ο ελληνικός πληθυσμός: 7.000.000 κάρτες!!! Ο τζίρος του πλαστικού χρήματος υποχώρησε κατά 30% κι οι τράπεζες αρνούνται να χορηγήσουν με όση ευκολία το έκαναν πριν, πιστωτικές κάρτες…Δάνεια για σπίτια κι αυτοκίνητα δεν δίνουν ούτε στους υπαλλήλους τους πλέον!...
ΓΙ’ ΑΥΤΟ υποφέρει η αγορά…Ή, μάλλον και γι’ αυτό…Πλην όμως, δεν φταίει για όσα συμβαίνουν σήμερα ούτε το μνημόνιο, ούτε η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης…Φταίει η βίαιη προσαρμογή όλων μας στην πραγματικότητα του «ξοδεύω όσα μου επιτρέπει το εισόδημα μου να ξοδέψω»…Μια προσαρμογή που νομοτελειακά θα γινόταν είτε δια του μνημονίου, είτε δια της δημιουργίας του προσωπικού μας αδιεξόδου…Η λύση άλλωστε, για την υγεία της αγοράς δεν είναι να αγοράζουμε όλοι ακόμη κι αν δεν έχουμε χρήματα, ούτε να ξοδεύουμε δανεικά…
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για τη μεγαλύτερη «διόρθωση» στην οικονομική ιστορία της χώρας. Κάποιοι – πάρα πολλοί – θα χαθούμε εξ’ αιτίας αυτής της διόρθωσης. Δεν θα χαθούμε όμως εξ’ αιτίας του μνημονίου, αλλά εξ’ αιτίας της αδυναμίας μας να διαχειριστούμε τα μικροοικονομικά του οίκου μας ο καθένας από εμάς…Κι όταν αποτυγχάνουμε εμείς στη διαχείριση ενός εισοδήματος, πώς να ζητήσουμε ευθύνες από εκείνους που είχαν να διαχειριστούν εκτός από τα οικονομικά του κράτους και τις δικές μας παράλογες απαιτήσεις;